محیط

محیـــط   

محيط در لغت به معناي محيط زيست، محيط اطراف‌، احاطه‌ و دور و بر آمده است. بطور كلي در متون تخصصي مديريت، محيط، به پديده­هاي اطراف سازمان اطلاق مي­گردد؛ كه به طور معمول عواملي نظير دولت، رقبا، تكنولوژي، عرضه و تقاضاي نيروي كار، مشتريان و ارباب رجوع و اخيرا صنعت مرتبط با سيستم را دربرمي­گيرد.

اما در آنچه ما در پی آنیم شاید بتوان مفهوم محیط را با جو حاکم بر یک فضا قیاس نمود. یعنی ذره ذره عوامل موثر بر یک جرم که هر ذره می تواند نیرو یا تاثیر منحصر به فرد خود را بر آن داشته باشد. نکته شایان توجه آنکه جو حاکم بر یک فضا به تناسب برایند انرژی ذرات می توانند خصوصیات مشخصی را به نمایش بگذارند.

در یک روز تابستان شما می گویید هوا گرم است. این گرما را ذره ذره ملکولهای هوا به شما منتقل کرده اند. در این محیط ممکن است ملکولهایی هم وجود داشته باشند که دمایی پایینتر از میانگین را به شما منتقل کنند. اما شما احساس گرما می کنید. این بدان مفهوم است که اکثریت با ذرات با دمای بالاست.

محیط موثر در جهت گیری اذهان عمومی یک جامعه که می تواند به توسعه آن جامعه یا عدم توسعه آن منجر شود دقیقا چنین عملکردی دارد. اگر در محیطی قرارگیرید که همه عناصر، ورزش را به شما یادآور شوند مثلا رادیو، تلوزیون، دوست و آشنا همه در مورد ورزش به شما اطلاعات و یادآوری بدهند مثل آنچه در جامهای جهانی فوتبال اتفاق می افتد شما خواه و ناخواه اطلاعات خوبی از ورزش پیدا می کنید. شمایی که تا دیروز هیچ رابطه ای با فوتبال نداشته اید حالا اسامی برخی بازیکنان تیمها را هم می دانید!!

این فرایند لزوما خواسته اتفاق نمی افتد شما در محیطی هستید که به جبر زمان و مکانی که در آن محصورید محقق شده.

وقتی زندگی نامه افراد موفق و کارآفرینان دره سیلیکون را مطالعه می کنید همه در پاسخ به این سوال که چگونه به این فکر افتادید که شرکت خود را داشته باشید؟ به اتفاق می گویند: این موضوع مدام در این فضا تکرار می شود. یعنی هر دانشجو در طول تحصیل همیشه با مفاهیم کارآفرینی، تاسیس شرکت، شرکت نوپا و ..... درگیر است. پس وقتی به شرایط کار می رسد همیشه تاسیس شرکت را به عنوان یک گزینه جدی در ذهن خود دارد.

حال بیایید معادل آن را در جامعه خود پیگیری کنیم. دانش آموز و دانشجوی ما در طول تحصیل خود چند بار با این مفاهیم روبرو می شود؟ تا چه اندازه با ساختارهای حقوقی یک شرکت، تاسیس آن و مدیریت آن آشنا می شود؟ اساسا محیط پیرامونی وی او را به سمت کارآفرینی راهبری می کند یا به سمت کارمندی؟

به نظر می رسد موج مدرک گرایی و جذب در بدنه دولت آن هم در رشته ها و مشاغلی که لزوما مرتبط با مدارک نیست شیوع بیشتری دارد.

نمی توان در مورد توسعه بر مبنای فناوری صحبت کرد اما شرایط جامعه و سمت و سوی آن چیزی غیر از آن باشد. شنا خلاف جهت آب اساسا طاقت فرسا و تقریبا غیر ممکن است. لذا باید برای موفقیت در این موضوع ابتدا محیط را همسو کرد. این مهم نیازمند دگردیسی فرهنگی است. نیازمند تغییری آرام و مداوم که طبیعتاً نقش سازمانها و سمن های فرهنگساز در آن بسیار اهمیت دارد. اگر در جایی از جامعه نهادی را متولی توسعه فناوری برای توسعه جامعه کنیم و همه جامعه از سیاستگذاری های کلان آن تا فرد فرد آن جامعه سمت و سوی دیگری داشته باشند آن نهاد محکوم به شکست است.

به نظر می رسد برای برداشتن گام اول در توسعه بر اساس فناوری لازم است هرچند موازی با سایر فعالیتها اما حتما روی محیط و جو حاکم بر جامعه کار کرد. خوشبختانه اقدامات خوبی آغاز شده اما تا شرایط مطلوب فرسنگها فاصله داریم.

سید محمد خامسی هامانه